Demans Hastalığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Bireylerde düşüncelerin ve zihinsel yeteneklerin etkilenmesi sonucu oluşan demans hastalığı, sıklıkla yaşlı bireylerde görülür. Demans, aynı zamanda halk içerisinde bunama hastalığı olarak bilinir. Demans ve Alzheimer içerik olarak unutmak kavramını oluşturduğu için sıklıkla karıştırılır. Ancak Alzheimer hastalığı, daha farklı bir hastalık olarak karşımıza çıkar. Bu yazıda, Alzheimer hastalığı nedir, alzheimer hastalığı belirtileri nelerdir, demans belirtileri nelerdir gibi cevapları çok karıştırılan soruların cevap olmasını sağlayacağız.
Demans Hastalığı Nedir?
Demans hastalığı, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini etkileyen önemli bilişsel işlevlerin bozulması olayına denir. Demans tanısı konulması için çeşitli belirtiler gerekmektedir. Bilişsel işlevde bozukluk, bireylerin günlük aktivitelerini kısıtlar. Özellikle 65 yaş üzeri kişilerin öğrenmesi yavaşlayabilir, düşünceleri daha çok değişir ve belleği eskisi kadar taze kalmayabilir.
Demans hastalığı, zaman etkisinde ilerleyen bir durumdur ve zaman geçtikçe görülme sıklığı da artabilir. Demans tamamen yaşlılığa bağlı değildir. Demans, mesleki performans için kötü yönde bir etki sağlayabilir, bireylerin hobilerini yapamama durumunda rol alabilir, kişilerin öz bakım aktivitelerini yapmayı zorlaştırabilir. Erken dönem hastalıklar için bu gibi belirtiler tespit edilirse demans hastalığı akla gelmelidir.
Demans Belirtileri Nelerdir?
Demans belirtileri arasında en belirgin olarak gözüken özellik, hafızada belirli bozulmalar yaşanmasıdır. Bu tür bozulmalar sonucu kişi, yaptığı konuşmaları hatırlamaz, aynı şeyleri tekrar eder veya aynı şeyleri sorar.
Demansın ileri safhalarında yeni öğrenilen bilgilerin yanı sıra, eskiden öğrenilen bazı bilgiler de unutulur. Kişilerin düşünürken kelimeleri ayırt etmede zorlanması ve bu kelimeler yerine başka kelimeler kullanması görülebilir. Üstelik koyduğu yeni kelimelerin anlamı bulunmayabilir. Bu eylem, demansta tipik olarak görülen bir özelliktir.
Demans belirtileri içerisinde hastada yargılama, soyutlama, neden sonuç ilişkisi gibi yetenekler kaybolmuştur. Hastaların gündelik hayatta rutin olarak yaptığı bazı hareketleri yapamaması ile devam eder. (Bunlara, saç tarama, diş fırçalama, yüz yıkama gibi aktiviteler dahildir.)
Demans hastalığı gösteren bir kişide aynı zamanda mesleki işlevlerde bozukluklar görülür ve bunlar demansın bulgularındandır. Kişilerin huy ve davranışlarında değişiklik olması mümkündür.
Hastalığın kesin belirtileri ortaya çıktığında doktor kontrolünde tedavi evresi önemli bir yer almaktadır.
Bunama Hastalığı Nedir?
Bunama hastalığı, demansın bir diğer ismidir. Bunama, demans kelimesine göre daha yaygın şekilde bilinmektedir. Bunama hastalığı ilerleyen bir hastalıktır ve en ileri safhalarında ölümcül şekilde karşımıza çıkabilmektedir.
Hafızada yaşanan bozukluklar, kişilerin günlük aktivitelerinde zorlanma, birçok psikiyatrik semptom belirtisi ve davranış bozuklukları ile karakterize olur. Alzheimer hastalığı ve benzer beyin semptomlarını etkileyen hastalıklar, bunama hastalığına yol açar. Kişisel verilerin hatırlanmaması durumu söz konusu olabilir.
Demans ve Alzheimer
Özellikle 65 yaş üzerindeki bireylerde görülen ve sinir sisteminde olduğu gibi diğer organlarda da bazı fonksiyonel kayıplar yaşanan bir durumdur. Kişinin fizyolojik ve sosyal yaşamı bozulmayabilir. Demans, işlev düzeyine göre kötüleşme ile adlandırılan bir sendromdur.
Davranışta yaşanan bozukluklar kişilerin hem mesleki anlamda hem de diğer aktiviteleri yerine getirmeme anlamında kişilerin hayatını etkilemektedir. Kognitif olarak tanımlanan fonksiyonlar: oryantasyon, belle, algı, dikkat, muhakeme etme, gerçeği analiz etme yetisidir.
Genellemelere bakıldığında demans hastalığı ve alzheimer hastalığının aynı şey olduğu düşünülür. Ancak bu yanlış bir algıdır. Bunun nedeni demansın çeşitli nedenlerinin olmasıdır. Alzheimer ise bu nedenlerden yalnızca biri olarak karşımıza çıkar.
Demas, yukarıda da bahsettiğimiz şekilde bunama hastalığına yol açan bütün hastalıkların genel adıdır.
Alzheimer Hastalığı Nedir?
Alzheimer hastalığı, bilinen tüm demans vakalarının büyük bir çoğunluğunu oluşturan hastalıktır. Alzheimer’ın bilinen en temel nedeni beyinde bulunan proteinlerin birikimiyle oluşan işlev bozukluklarıdır. İşlev bozuklukları sinir hücrelerinde görülür ve bazı hücre kayıpları görülür.
Alzheimer, nörolojik bir hastalıktır. Bu yüzden en yaygın görülen demans türü olarak görebiliriz. Alzheimer hastası olan bireylerin beyninde beta amiloid plaklarının görülmesi sık rastlanılan bir durumdur.
Başlangıçta sadece küçük unutkanlıklarla kendini gösteren Alzheimer, zaman geçtikçe hasta bireyin yakın geçmişte yaşamış olduğu olayları da unutmasına ve aile bireyleri ile yakın çevresini hatırlamaması seviyesine kadar ilerleyebilir.
Alzheimer hastası olma riskini arttıran bazı nedenler şu şekilde sıralanabilir; yaşın ilerlemesi, kafa travmaları ya da alınan ani darbeler, düşük eğitim düzeyleri, depresyona girmek. Ek bir bilgi olarak Alzheimer, özellikle kadın cinsiyetindeki bireylerde daha sık görülür.
Alzheimer Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Alzheimer belirtileri ilk olarak küçük şeyleri unutmak ile başlayabilir. Hastalığın başlangıcıyla, bireyler önce eşyalarını koyduğu yerleri unutur, sonra yakınlarındaki isimleri unutur ve sosyal yaşantısını etkileyebilecek olan belirli olaylar yaşayabilir. Buna örnek olarak, kişinin kendi evinin yolunu unutması verilebilir. Erken evrede bu tip küçük unutkanlıklar görülürken ileri evrelerde bu durum değişmektedir.
Alzheimer hastasına değinilirken söyleyebileceğimiz diğer bir durumda, anlık öfke ve kızgınlık durumlarıdır. Hastalık belirtileri arasında durgunlaşma, ilgisizlik gibi kişilik değişiklikleri de bulunur.
Sonrasında bu bulgulara hastanın muhakeme yeteneğinin zayıflaması eşlik eder. Kişiler karar vermede büyük zorluklar çeker. Kişiler yakın geçmişteki anları hatırlayamaz duruma gelebilir. Alzheimer hastalığı olan kişilerin hastalığı ilerledikçe, kişilerin entelektüel faaliyetlerde gözle görülür kayıpları artar.
Bu tip hastalıkların ileri safhalarında sık görülen bir diğer belirti ise kişilerin yemek yeme yetilerini kaybetmesi, yürümeyi ve konuşmayı unutmasıdır. Bu gibi durumlarda hastalar yatağa bağlı konuma gelebilmektedir.
Alzheimer hastalığı tedavi ile geri döndürülemese de, hastalığın yavaşlamasını sağlamak mümkündür. Demans ve alzheimer tedavisinde erken teşhis önemli bir yer almaktadır. Çoğu demans hastalığının tedavisi ile hastalığı düzeltmek mümkündür. Alzheimer hastalığı için de, hastalığın ilerlememesi için erken teşhis önemlidir.
Alzheimer Hastalığı Tedavisi
Alzheimer hastalığı belirtilerini gösteren bir kişi var ise, vakit kaybetmeden bir hastaneye başvurmalıdır. Doktorun yapacağı değerlendirme sonucu, teşhisi konulan bireylerde tedavi süreci hasta yaşına, hastanın ilerleme düzeyine ve eşlik eden diğer hastalıklara bakılır.
Tüm bu değerlendirmeler tamamlandığında kişiye özgü bir tedavi planlaması yapılır. Alzheimer hastalığı, kesin tedavi yöntemi olmayan bir hastalıktır. Yukarıda belirttiğimiz gibi bazı uygulamalar sayesinde hastada oluşan semptomların azalması mümkündür.
Bazı hastalarda bu hastalığın ortadan kalkması da söz konusu olabilir. Alzheimer hastalığının evrelerinde önemli olan hastalığın ilerleyişinin durdurulmasıdır. Bir Alzheimer hastasının evinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır ve yalnız yaşamak durumunda kalan hastalar, evde unutkanlığı önleyici bazı önlemler almalıdır.
Evin bazı yerlerine küçük notlar asılabilir. Buna ek olarak evin belirli köşelerine dikkat çekici simgeler eklenebilir. Bu sayede kişi daha kolay hatırlar. Bunun dışında bilişsel stimülasyon terapisi diye adlandırılan bireysel veya toplu olarak uygulanabilen psikiyatrik bazı tedavi yöntemleri vardır.
Bu terapiler, bireysel de uygulanabilir toplu bir grup olarak da. Bu tip terapiler sayesinde kişinin hafızasının güçlenmesi sağlanabilir ve bu sayede problem çözme, dil becerileri gibi yeteneklerini koruyabilir.
Alzheimer hastalığına ilişkin bazı semptomların azalması için, doktor bireye bazı ilaçlar verir. Bu sayede kişinin yaşam kalitesi de artabilecektir. Bu ilaçlar Donepezil, Rivastigmin, Takmin gibi ilaçlar olabilir.
Bu ilaçların kullanılmasının sebebi ise, içerisinde kolinesteraz inhibitörü bulundurmasıdır. Daha önce de söylediğimiz gibi, bu ilaçlar kesin bir tedavi aracı değildir ancak semptomatik tedavi bu ilaçlar sayesinde sağlanabilir.
Genetik aktarım dolayısı ile, ailesinde Alzheimer hastalığı bulunan kişiler risk faktörünün ortadan kaldırılmasına yönelik hareket etmelidir. Hastalığa ilişkin teşhis henüz konmamış olsa bile, ailede bir Alzheimer hastasının bulunması diğer bireylerde de çıkmasının yatkın olduğu anlamına gelir.
Risk faktörlerini ortadan kaldırabilmek için şunlar gerekir:
Kişilerin sigara içmekten kaçınması
Kişilerin hareketli bir yaşam tarzı sürmesi
Kişilerin sağlıklı beslenmesi
Alzheimer hastalığı hakkında ve bu hastalığın belirtilerine karşı bilinçli olmak
Kendinizde ya da bir yakınınızda unutkanlıkların süregeldiği ve hafızaya ilişkin sorunlar tespit ediyorsanız, Alzheimer belirtilerine dikkatli şekilde bakmalısınız. Belirtilerden birkaçını görüyorsanız, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Hastalığın araştırılması için yapılan muayeneleri ciddiye almalı ve gerekli bütün testleri yaptırmalısınız. Eğer hastalığa sahipseniz ve Alzheimer teşhisi hızlı bir şekilde yapılırsa hastalığın ilerlemesini çok önemli bir boyutta yavaşlatabilirsiniz.
Alzheimer Hastalığı Teşhisi Nasıl Konulur?
Alzheimer hastalığının kesin olarak mevcut olduğunun teşhisi için birçok uygulama yapılmaktadır. Tek bir tanı testi sayesinde mevcut olup olmadığını öğrenmek mümkün değildir. Hastalığın teşhisi için birçok tıbbi tanı testi gerekir.
Hastalığın teşhisinde çeşitli tıbbi tanı testi bulunur. Sağlık kuruluşları, genellikle Alzheimer hastalığı şüphesiyle gelen hasta bireyleri nöroloji kliniğine yönlendirir. Nöroloji doktorları hastaları dinler, yakın çevresinde veya ailesinde bulunan bazı kişiler ile iletişim halinde olunması gerekebilir.
Bu süreçten hemen sonra, hastaların nörolojik işlevleri, dengesi, refleksleri, davranışları için birçok tarama yapılır. Bu tarama içerisinde kan testleri, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, MR gibi uygulamalar vardır. Başlı başına depresyon, sağlık grubu içerisinde büyük etkisi bulunan bir hastalıktır. Bu yüzden, bu hastalığın araştırılmasına yönelik olarak kişilik taraması testi uygulanır.
DoktorElit Anadolu Yakası Huzurevi Tesisi, bakıma ihtiyacı olan büyüklerimizin ve yatalak hastalarımızı tesisinde ağırlamaktan memnuniyet duymaktadır. Demans, alzheimer ve yaşlı bakım evleri hakkında daha fazla bilgi almak için buradan iletişime geçebilirsiniz. Sosyal medya hesaplarımızı takip etmeyi unutmayın.
IG: @doktorelit FB: @doktorelit